Iaido(居合道)
Από την μεσαιωνική εποχή, το lai εξελίχθηκε
ως η μεγάλη τέχνη του σπαθιού της Ιαπωνίας
Παρουσιάστηκε παράλληλα με την εξέλιξη της κατασκευής του Ιαπωνικού σπαθιού και βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των ιστορικών πολεμικών τεχνών της Ιαπωνίας. Ο χαρακτήρας “I” συμβολίζει την ΄’ύπαρξη” και ο χαρακτήρας “ai” σημαίνει “συνάντηση-εναρμόνιση”. Συνεπώς ο συνδυασμός αυτών των δύο χαρακτήρων “Iai” συμβολίζει την “αρμονική ύπαρξη”. Ο χαρακτήρας “Do” συμβολίζει τον “δρόμο” που ακολουθούμε προκειμένου να εμβαθύνουμε στην τέχνη, αλλά και την ίδια την “πορεία” μας στην ζωή. Συνεπώς “IAIDO” σημαίνει «Δρόμος της Αρμονικής Ύπαρξης», της συνένωση πνεύματος-σώματος-σκέψης-τεχνικής-συνείδησης και κατά την ευρύτερή του έννοια της εναρμόνισης με το σύμπαν μέσω της αδιάκοπης εξάσκησης με το ξίφος..
Ο όρος “Iai” συνδέεται και με την Ιαπωνική φράση: “Tsune ni itte, kyu ni awasu”. Ο χαρακτήρας kanji “I” προφέρεται επίσης και ως “itte” ο χαρακτήρας “ai” ως “awasu”. Η παραπάνω φράση ερμηνεύεται ως εξής: “οτιδήποτε κάνουμε ή οπουδήποτε βρισκόμαστε, πρέπει πάντα να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο”.
Στο Iaido, σημαντικότερη ακόμα και από την άσκηση στην τεχνική, είναι η άσκηση του πνεύματος. Το αληθινό πνεύμα του Iaidoσημαίνει να κατορθώσουμε να νικήσουμε τις αδυναμίες που κρύβονται μέσα μας. Είναι η απόκτηση μη-εκδικητικής καρδιάς και η αποφυγή οποιασδήποτε σύγκρουσης ή ο τερματισμός οποιασδήποτε διένεξης χωρίς τη χρήση του σπαθιού. Αυτός είναι και η εξήγηση γιατί οι παλαιότεροι ονόμαζαν το Iai “saya-no-uchi”, δηλαδή “νίκη χωρίς ξιφούλκηση”.
Ιστορικά:
Είναι μια τέχνη κατ’ ευθείαν από τη εποχή των πολεμιστών σαμουράι και ως τέτοια διατηρεί αναλλοίωτο το πνεύμα του budo.
Σύμφωνα με την παράδοση, η τέχνη αυτή έλκει την καταγωγή της από τον HayashizakiJinsukeShigenobu (1542-1621). Η σημερινή της ονομασία “Iaido” εμφανίζεται και καθιερώνεται κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1930 από τον NakayamaHakudo (1873-1958).
Με την πάροδο των αιώνων αναπτύχθηκαν διάφορες ryu (σχολές), κυριότερες των οποίων είναι οι: Muso Jikiden Eishin Ryu, Muso Shinden Ryu, Tamiya Ryu, Mugai ryu, Hoki ryu, Suio ryu και άλλες μικρότερης εμβέλειας, οι οποίες σήμερα χαρακτηρίζονται με την γενική ονομασία Koryu, που σημαίνει “παλιά σχολή”.
Δομή της
εξάσκησης
Στο Iaido χρησιμοποιούμε απαλές και ελεγχόμενες κινήσεις για να ξιφουλκίσουμε, να πραγματοποιήσουμε ένα ή περισσότερα κοψίματα και να επανατοποθετήσουμε το ξίφος στην θήκη του.
Η εξάσκηση στο Iaido συνίσταται στην εκτέλεση kata (φόρμες χωρίς αντίπαλο), τυποποιημένων ασκήσεων με προδιαγεγραμμένη δομή και εξέλιξη. Αρχικά ο ασκούμενος διδάσκεται στο σετ kata που ονομάζεται Zen Nihon Kendo Renmei Iai (ZNKR Iai) και στην πορεία, όταν έχει αποκτήσει τις απαραίτητες βάσεις, προχωρεί στη εξάσκηση μίας παραδοσιακής σχολής koryu, η οποία ακολουθείται στο dojo στο οποίο ασκείται.
H βασική δομή ενός kata αποτελείται από τέσσερα μέρη
Nukitsuke (ξιφούλκηση και κόψιμο κρατώντας το ξίφος με το ένα χέρι)
Kiritsuke (αποφασιστικό κόψιμο κρατώντας το ξίφος με τα δύο χέρια)
Chiburi (αποτίναξη – καθαρισμός του ξίφους) και
Noto (επαναφορά του ξίφους στην θήκη).
Σ’ αυτό το βασικό πλαίσιο εμφανίζονται διάφορες παραλλαγές όπως, απόκρουση μιας επίθεσης και ακολούθως κόψιμο, κτύπημα με την λαβή του ξίφους πριν την ξιφούλκηση, κόψιμο σε γωνία διαφορετική από το οριζόντιο ή κατακόρυφο επίπεδο, συνδυασμός περισσοτέρων αμυντικών και επιθετικών τεχνικών προς διαφορετικές κατευθύνσεις κ.α. Σε προχωρημένο στάδιο εξασκήσεως και στα πλαίσια του koryu, εκτελούνται kumitachi (kata με αντίπαλο), καθώς επίσης και tameshigiri (κόψιμο κατάλληλων στόχων με χρήση αληθινής λεπίδας – shinken).
Ενδυμασία και εξοπλισμός
Κατά την εξάσκηση οι ασκούμενοι φορούν hakama (πολύ φαρδύ παντελόνι) και keikogi (φαρδύ σακάκι) και είθισται η όλη ενδυμασία να είναι μαύρη ή λευκή. Μία ζώνη τύπου iai obi φοριέται στην μέση κάτω από την hakama και εξυπηρετεί στο να διατηρεί το ξίφος στην θέση του. Αξίζει να αναφερθεί ότι αντίθετα με άλλες πολεμικές τέχνες, το χρώμα της ζώνης δεν αποτελεί ένδειξη του βαθμού αλλά επιλέγεται ώστε να συνδυάζεται με το χρώμα της ενδυμασίας.
Συμπλήρωμα της εμφάνισης είναι το zeken, ένα υφασμάτινο «ταμπελάκι» που φοριέται στο keikogiστο αριστερό στήθος και στο οποίο αναφέρεται το όνομα του ασκουμένου, η πόλη ή η περιοχή και ενδεχομένως και το dojo που ασκείται. Τέλος, υπάρχει και το montsuki, μια τελετουργική ενδυμασία που φοριέται σε επίσημες εκδηλώσεις και αποτελείτε από keikogi με φαρδιά μανίκια και οικόσημα (kamon).
To ξίφος που χρησιμοποιείται για την εξάσκηση είναι αρχικά bokken/bokuto (ξύλινη απομίμηση ξίφους), στην συνέχεια iaito (μεταλλική απομίμηση μη-ακονισμένου ξίφους) και σε πολύ προχωρημένο επίπεδο shinken (αληθινή λεπίδα).
Παν-Ιαπωνική Ομοσπονδία (ZNKR):
H Παν-Ιαπωνική Ομοσπονδία Kendo(ZenNipponKendoRenmei), μετά την επανασύσταση της το 1952 περιελάμβανε και επόπτευε μόνο το kendo. Το 1956 δημιούργησε Τεχνική Επιτροπή για το Iaido, η εξάσκηση όμως περιελάμβανε εξάσκηση μόνο σε παραδοσιακές σχολές koryu. Mε την πάροδο του χρόνου διαπιστώθηκε ότι οι ασκούμενοι στο Kendo απομακρύνονταν από τις ρίζες της τέχνης του ξίφους και οι τεχνικοί υπεύθυνοι της οργάνωσης αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα σετ kata για την εισαγωγή στην εξάσκηση στο Iaido. Έτσι, τo 1969, μία επιτροπή αποτελούμενη από υψηλόβαθμους δασκάλους της ZNKR, προερχόμενους από διάφορες παραδοσιακές σχολές, τυποποίησε έπειτα από τριετή μελέτη, ένα αριθμό kata (αρχικά επτά, στις αρχές δεκαετίας του 1980 έγιναν δέκα και από το 2000 έγιναν δώδεκα) που αρχικά ονομάσθηκαν Seittei Iai και σήμερα Zen Ken Ren Iai (ZNKR Iaido). Τα kata αυτά αποτελούν την βάση της εξάσκησης στο iaido και την προετοιμασία του ασκούμενου για πλέον ενδελεχή εξάσκηση σε μία παραδοσιακή σχολή, koryu.
Η Παν-Ιαπωνική Ομοσπονδία Kendo το 1975 εξέδωσε μια επίσημη ανακοίνωση σχετικά με τον σκοπό άσκησης στο Kendo-Iaido-Jodo-Naginata:
”Σκοπός της άσκησης είναι: η διάπλαση του μυαλού και του σώματος και η καλλιέργεια ζωηρού πνεύματος. Μέσα από τη σωστή και αυστηρή εξάσκηση επιδιώκουμε την βελτίωση στην τέχνη. Με αξιοπρέπεια ευγένεια και εντιμότητα συναναστρεφόμαστε τους συνανθρώπους μας με ειλικρίνεια και επιδιώκουμε διαρκώς την αυτοβελτίωση. Σαν συνέπεια προάγεται η ευγένεια, η εντιμότητα, η αγάπη προς την πατρίδα και την κοινωνία, η ανάπτυξη της τέχνης και προωθείται η ειρήνη και η πρόοδος μεταξύ όλων των ανθρώπων”.
Ελληνική Ομοσπονδία
Η εξάσκηση στο Iaido ακολουθεί τα πρότυπα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Kendo-Iaido-Naginata-Jodo (ΕΟΚΙΝ). Η EOKIN είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Kendo (European Kendo Federation, EKF) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Kendo (International Kendo Federation, FIK) και μέσω αυτών συνδέεται με την Παν-Ιαπωνική Ομοσπονδία Kendo (All Japan Kendo Federation – Zen Nippon Kendo Renmei), η οποία αποτελεί, από τεχνική άποψη, τον κατευθυντήριο φορέα για το Kendo διεθνώς.
Muso Jikiden Eishin Ryu – MJER
Το Muso Jikiden Eishin Ryu είναι μία από τις πλέον διαδεδομένες παραδοσιακές σχολές του ξίφους. Προέρχεται κατευθείαν από την διδασκαλία του ιδρυτή της ίδιας της τέχνης του Iaido, Hayashizaki Jinsuke Shigenobu και το όνομα της σημαίνει «αυθεντική χωρίς διακοπή διδασκαλία, από δάσκαλο σε μαθητή της γραμμής Έισιν». Αν και o Hayashizaki θεωρείται ο ιδρυτής του στυλ, ωστόσο η ονομασία της σχολής προέρχεται από τον έβδομο σόκε (επικεφαλής/ «πατριάρχη») της σχολής, Hasegawa Eishin.
Η διδασκαλία του MJER, όπως εξασκείται σήμερα κωδικοποιήθηκε από τον 17ο σόκε, Oeh Masamitsi Shikei και περιλαμβάνει τα τρία επίπεδα: Shoden (11 κάτα), Chuden (10 κάτα), Okuden (21 κάτα – 8 από καθιστή θέση και 13 από όρθια θέση). Σε προχωρημένο επίπεδο η διδακτέα ύλη της σχολής περιλαμβάνει δύο σειρές ιδιαίτερων kata: Bangai no Bu (4 κάτα) και Hayanuki (10 κάτα), καθώς και δύο σειρές kata με αντίπαλο: Tachi Uchi no Κurai (10 κάτα) και Tsumiai no Κurai (10 kata)
